Nevermind 30: tijdlozer met elke nieuwe generatie post Nirvana

24/09/2021

Bron foto: Studio Brussel

Het is deze week 30 jaar geleden dat het album Nevermind van Nirvana verscheen. De eerste single daarvan, Smells like teen spirit, sloeg in als een bom en de rest is geschiedenis. Een geschiedenis die iedere muziekfanaat wel kent. Wat mij vooral interesseert is de sociologische erfenis die de band heeft achtergelaten.

Zelf was ik geen fan van het eerste uur. Ik was 22 toen het album verscheen en zat nog in mijn U2 periode. Ik luisterde wel naar wat 'alternatieve muziek' werd genoemd, maar dat waren vooral Britse bands als The Smiths. Het hele ontstaan van de grunge scene met Nirvana voorop was aanvankelijk aan mij voorbijgegaan. In eerste instantie vond ik Nirvana een bak onbegrijpelijke herrie.

Het heeft ook lang geduurd voordat ik om was. Eerst via andere bands in hetzelfde genre, Smashing Pumpkins en Pearl Jam voorop. Toen ik mijn interesse in die bands was verloren, kwam na jaren ineens Nirvana bovendrijven. Kurt Cobain lag ondertussen al een jaar of zes onder de groene zoden.

Wat triggerde mij zo opeens in Niirvana? Het feit dat ik jongeren in Nirvana shirts zag rondlopen, alhoewel de band allang ter ziele was. Oké, je ziet meer mensen in shirts van bands en al lang overleden artiesten rondlopen. Maar dat zijn toch artiesten met een bewezen track record. Wat had Nirvana bereikt? Twee cd's die bekend zijn geraakt bij het grote publiek (en hoe), Nevermind en In Utero. De eerste schijf Bleach is altijd redelijk onbekend gebleven. En een zanger die dankzij zijn zelfmoord tot de club van 27 behoort.Niet niks, maar ook niet heel uitzonderlijk.

Ik kocht het live album van Nirvana (de MTV-sessie), ging me in de persoon van Cobain verdiepen en begon te begrijpen waarom hij zo'n aansprekende figuur in de muziekwereld was geworden. Je kunt spreken van een rolmodel. Geen keurige rolmodel, een rebellerende. Dat hoor je terug in zijn provocerende, deprimerende teksten. Dat zag je terug in zijn gedrag tijdens optredens.

Nevermind, de jarige cd, kocht ik pas in 2013. Er liepen nog steeds tieners in Nirvana shirts rond. Tieners die geen eens geboren waren ten tijde van het bestaan van de band. In 2021 zie ik weer andere tieners in hetzelfde shirt. De jaren 20 in de 21e eeuw lijken in niets op de jaren 90 van de 20e eeuw. Niemand spreekt nog over grunge als huidig muziekgenre. Muziek op zich is tijdloos. De makers ook. Dertig jaar na dato blèrt iedereen Smells like teen spirit nog steeds luidkeels mee. Sommige popcritici beschouwen het als het meest iconische nummer ooit geschreven. Alhoewel je kunt discussiëren over of het goede muziek is of niet, velen vinden het helemaal niks en dat kan ik begrijpen, durf ik 30 jaar na dato daarom wel te stellen dat Nevermind een tijdloze cd is en de band Nirvana dus ook.

Lithium is mijn favoriete track, over depressief gesproken, maar ik ontkom er niet aan voor de clip van Smells like teen spirit te kiezen. Daarmee zette Nirvana de cd en zichzelf in één klap op de kaart. Of het tijdloze aureool ook zou zijn blijven hangen met een andere eerste single keuze?