Poetin probeert Polen te destabiliseren door het land zwart te maken

06/01/2020

De Russische president Vladimir Poetin heeft in de maand december een aantal keren in het openbaar verklaard dat Polen samen met Duitsland schuldig is aan het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Daarmee verdraait hij dus de werkelijkheid, aangezien het Hitler en Stalin waren die in augustus 1939 het zogenaamde Molotov-Ribbentrop pact goedkeurden dat de Russische bezetting van het oosten van Polen, de Baltische staten en Finland bezegelde. Waarom doet Poetin 80 jaar later dan zulke uitspraken? Amerikaans journaliste en deskundige op het gebied van Oost- en Centraal-Europa Anne Applebaum betoogt in een lang artikel in The Atlantic dat Poetin wil zien in hoeverre hij buurland Polen kan destabiliseren binnen de EU. De huidige Poolse PIS-regering is immers al verre van populair bij de meeste overige EU-leiders.

Het verbaast Applebaum dat er zo weinig tegenspraak is gekomen op de uitspraken van Poetin. Het Witte Huis zweeg en ook de EU reageerde niet. De Duitse ambassadeur en Amerikaanse ambassadeur in Warschau lieten wel van zich horen. De Amerikaanse ambassadeur kreeg in een tweet als reactie van de Russische ambassade in Polen de vraag: 'Beste ambassadeur, denkt u nu werkelijk dat u meer weet van geschiedenis dan van diplomatie?'

Zouden er nog andere motieven kunnen meespelen? Applebaum noemt de mogelijkheid dat Rusland zich meer in de slachtofferrol wil wringen om alsnog meer compensatie (lees: land) te verkrijgen. Oekraïne, maar bijvoorbeeld ook Wit-Rusland. Dat is de facto al bijna een satellietstaat van Rusland. Onderhandelingen over een nog nauwere economische band tussen de twee landen zijn eind vorig jaar echter afgesprongen. Applebaum merkt op dat vlak na de moord op de Iraanse generaal Qasem Soleimani Rusland de gaskraan naar Wit-Rusland heeft dichtgedraaid. En Rusland maakt de Baltische staten al sinds hun onafhankelijkheid begin jaren 90 heel zenuwachtig.

Het is allemaal mogelijk maar niet waarschijnlijk, schrijft Applebaum. Zij vermoedt vooralsnog dat Poetin Polen wil destabiliseren in Europa. Het is het grootste land in Oost-Europa met de grootste economie en het grootste leger aldaar. Als hij erin zou slagen het land instabieler te maken, betekent dat een economische en militaire concurrent minder aan zijn grenzen. En de EU? Die zwijgt, omdat ze voorlopig zelf even genoeg heeft gehad van de Polen.