Klimaatverandering tegengaan doe je met 8 miljard

07/11/2022

Uitzicht op tarmac Eindhoven Airport, zaterdag 3 september 2022 rond 18:00 uur

Activisten van Extinction Rebellion en Greenpeace voerden afgelopen zaterdag actie tegen privéjets op Schiphol. De VN-klimaatconferentie is gisteren van start gegaan in Sharm-el-Sheikh. De soep smijters in musea de afgelopen weken. Klimaatverandering staat weer in het middelpunt van de belangstelling. Ondanks inflatie en oorlog. Dat is alvast winst. Maar hebben al die overleggen en acties ook nut? Gaan ze de klimaatverandering (voldoende) tegenhouden?

Klimaatverandering is een feit

Hele volksstammen op sociale media beweren het tegendeel, maar klimaatverandering is een feit. De aarde warmt op en we zien jaarlijks de in intensiteit toenemende drastische gevolgen daarvan. Argumenten van tegenstanders die beweren dat het niet zo is, zijn niet relevant. Het kan best zijn dat het een paar duizend jaar geleden warmer was op plekken waar zich nu gletsjers bevinden. Het kan best zijn dat de voorspelde opwarming bij geen of onvoldoende maatregelen te veel op doemscenario's berust. Ik wil daar best voor een deel in mee gaan. Maar degenen die de opwarming bagatelliseren, vergeten één belangrijk element: de aarde zag er duizenden jaren, zelfs een paar honderd jaar geleden, heel anders uit.

Dan heb ik het vooral over het aantal mensen dat de aarde bevolkt. In het jaar 1.000 liepen er nog maar 300 miljoen mensen rond op aarde. In het Jaar 2.000 was dat gestegen tot 7 miljard. Dit jaar passeren we naar verwachting de 8 miljard. Acht miljard mensen die moeten eten. Die zich verplaatsen in auto's, vliegtuigen, op scooters. Die allerlei producten kopen, geïmporteerd uit China of ergens anders ver vandaan. Import via schip, vliegtuig en dan verder getransporteerd met auto. Daarvan was 1.000 jaar geleden, zelfs twee eeuwen geleden, geen sprake. De toegenomen uitstoot van CO2 en andere schadelijke gassen is echt iets van de laatste eeuwen en het kan niet anders dan dat het invloed heeft op het klimaat. Vergeet daarbij ook zaken als erosie en ontbossing niet.

Het nut van afspraken en acties

Ieder jaar vindt een VN-klimaatconferentie plaats. Eens in de vijf jaar een zeer omvangrijke. Elk jaar beloven regeringsleiders het nodige te doen om het klimaat te redden. Maken ze afspraken. Afspraken die niet altijd even eenvoudig blijken na te komen. Natuurlijk moeten er afspraken zijn, richtlijnen worden vastgesteld. Het probleem is dat ze zo moeilijk zijn uit te voeren. Dat ligt niet alleen aan onwil van de betrokken regeringsleiders. Het heeft vooral ook te maken met Henk en Ingrid, Jean en Claire, Ahmed en Maryam. Wij, de gewone burgers. Zolang wij ons gedrag niet aanpassen, wordt het niets met al die klimaatmaatregelen.

Vandaar ook die acties in musea en afgelopen weekend op Schiphol. Ik begrijp de gedachte erachter wel, maar het zet geen zoden aan de dijk. Zelfs als je alle privéjets uit het luchtverkeer weet te halen, is er nog ontzettend veel vliegverkeer. Daarbij gaat het niet alleen om toeristen, alhoewel ze een aanzienlijk aandeel erin hebben. Wat dacht je van al het goederentransport per vliegtuig? Van alle sporters die de wereld overvliegen om competities te spelen? Artiesten en dj's die de wereld rondvliegen om ergens op te treden? Zakenlui die een deal sluiten met een partner ver buiten de landsgrenzen? Dat is de grote bulk aan vliegverkeer en die gaat niet stoppen. Zakenlui kunnen nog vergaderen via Zoom of Teams, maar een handtekening onder een contract moet toch ter plekke worden gezet. Artiesten en dj's kunnen een concert vanuit eigen land verzorgen, maar daar zit je als fan niet op te wachten. Enzovoorts.

Acties tegen één bepaalde groep vervuilers heeft dus niet zoveel zin. Natuurlijk moet er het nodige gebeuren in de luchtvaart, in de industrie. Maar de grootste vervuilers? Dat zijn wijzelf, de acht miljard gewone burgers.

Begin bij jezelf waar mogelijk

Iedereen moet dus de hand in eigen boezen steken. Kan het een tandje minder met het energieverbruik? Met al dat gevlieg en gereis? Ik geef toe: ik vlieg zelf ook. Normaal gesproken, maak ik één keer per jaar een reis naar een bestemming die anders niet, of alleen met veel omwegen, met een alternatief te bereiken valt. Dit jaar was dat vanuit Eindhoven (foto) naar Athene. 'Ga daar dan niet heen.' Ja, dat is gemakkelijk gezegd. Het is geen absolute must, maar als je alleen in eigen land of de buurlanden blijft, kom je als journalist met een groot Europees project niet ver. Waar het kan, vermijd ik sowieso het vliegtuig. Ik ben namelijk helemaal geen fan van luchthavens. Het vliegtuig is ook niet het meest handige transportmiddel voor mij gezien mijn fysieke beperking.

Doe ik verder nog iets om het klimaat te redden? Ik let op mijn stroomverbruik, heb heel mijn leven nooit als een gek zitten stoken, koop weleens biologische producten, ben vegetariër. Kortom: ik leef bewust. Mijn ecologische voetafdruk is groter dan 0; maar toch eerder beperkt. Ik heb de luxe om erop te letten. Mensen in de armere landen op deze aarde hebben dat niet. Zij zijn voornamelijk bezig met overleven. Houtvuur om te koken schadelijk voor het milieu? Hoe moeten ze dan eten?

Terug naar de beginvraag. Hebben al die afspraken die regeringsleiders maken en al die acties van klimaatactivisten zin? Ten dele. Ze drukken ons met de neus op het feit dat er klimaatverandering bestaat en dat we daar iets tegen moeten doen. Die actie is heel persoonlijk en zal niet bij iedere persoon even veel impact hebben op het klimaat. We moeten hoe dan ook met acht miljard mensen tegelijk iets doen. Dan nog is het de vraag of het genoeg gaat zijn. De mens in het jaar 2022 heeft immers een heel andere leefwijze, andere noden en behoeften, dan de mens uit het jaar 1000 of die uit het paleolithicum. Dat maakt het tegengaan van de klimaatverandering zo ingewikkeld.