Op welke partij stem je het best als je een beperking hebt?

17/08/2023

In Nederland leven zo’n twee miljoen mensen met een beperking en/of chronische ziekte. Dat is een grote groep kiezers. Toch toont de politiek zich tijdens verkiezingscampagnes niet echt bovenmatig geïnteresseerd in deze kiezersgroep. Dat maakt het voor hen extra ingewikkeld om straks op 22 november vol overtuiging op een partij te stemmen.

Dat mensen met een beperking anno 2023 nog steeds niet volwaardig mee kunnen doen in de huidige maatschappij heb ik al in diverse artikelen hier ter sprake gebracht. Of het nu gaat om werk, toegankelijkheid, opleiding of inclusie in zijn totaliteit: er moet nog steeds veel gebeuren in Nederland. Hoewel er heus wel initiatieven en verbeteringen te zien zijn, gaat het te langzaam. En per saldo wordt de situatie helaas eerder slechter dan beter.

Dat zeg ik niet out of the blue, maar is een constatering van Ieder(in), de koepelorganisatie van organisaties die opkomen voor mensen met een beperking en/of chronische ziekte. Daarom roept Ieder(in) alle politieke partijen op in hun verkiezingsprogramma’s vast te leggen dat er drastische veranderingen moeten komen waar het gaat om zorg, bestaanszekerheid en rechtsongelijkheid inzake mensen met een beperking.

De koepelorganisatie heeft een goed netwerk in politiek Den Haag. De oproep zal zeker zijn gehoord. De vraag is wat de politieke partijen ermee doen. En dan nog: je kunt het in je partijprogramma op vele manieren verwoorden. Uitgebreid en omfloerst of kort en krachtig to the point. In beide gevallen is het tijdens de formatie dan maar afwachten wat van die woorden overblijft. Politiek is nu eenmaal een zaak van compromissen sluiten. Daarbij staan mensen met een beperking niet bij iedere partij bovenaan het prioriteitenlijstje.

Nu hoeft dat voor mij persoonlijk ook niet. Ik snap dat je als politieke partij niet voor iedere doelgroep in de samenleving een uitgewerkt plan in je partijprogramma kunt opnemen. Laat staan dat je voor ieder onderwerp uit je partijprogramma alles toegezegd krijgt tijdens de formatieonderhandelingen. Ik ondersteun de urgentie van de oproep van Ieder(in) volledig. Ik betwijfel echter of vermelding in partijprogramma’s echt de noodzakelijke verbeteringen zal bewerkstelligen.

Omslag in denken

Ik heb ook op deze plek al vaker geschreven dat politiek Den Haag en de hele maatschappij een omslag in denken en handelen moet maken om tot volledige inclusie te komen. Dat is een langdurig proces waar helaas geen tijdsduur op te plakken valt. Het had al decennia geleden afgerond moeten zijn …

Soms zie ik ineens een lichtpuntje. Ik vroeg mij onlangs af hoe het is gesteld met Splinter, de politieke partij van Femke Merel van Kooten (ex-PvdD). Bij de vorige Kamerverkiezingen heb ik er heel even aan gedacht Splinter te stemmen. Ik was toen al over geen enkele politieke partij enthousiast genoeg en was op zoek naar iets nieuws.

Normaal lees ik de partijprogramma’s niet door (wie wel?). In de loop der jaren weet je wel wat voor vlees je in de kuip hebt. Met VVD, D66, SP en noem ze allemaal maar op. Bij Splinter wist ik dat niet, dus ik las hun standpunten over inclusiviteit. Daarin ging het ook nadrukkelijk over mensen met beperking, wat mij aangenaam verraste. Uiteindelijk heb ik toen niet op ze gestemd, omdat ik vreesde dat ze niet in de Kamer zouden komen. Een terechte vrees.

Terug naar de vraag. Splinter bestaat nog en gaat zelfs weer meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. In hun standpunten over inclusiviteit is dit keer speciale aandacht voor ‘neurodiverse mensen’. Daaronder verstaat de partij mensen met autisme, dyslexie, ADHD. Die krijgen volgens Splinter te weinig kansen in het bedrijfsleven. Zo pleit de partij voor meer stiltewerkplekken in bedrijven.

Ik ga geen verdere reclame maken voor Splinter. Ik haal ze aan, omdat dit een mooi voorbeeld is van een politieke partij die kennelijk al gedeeltelijk de omslag in denken heeft gemaakt. Maar het kan nog beter. Aan het VN Verdrag inzake Rechten van Personen met een Beperking wijdt de partij slechts één zin in hun standpunten aangaande zorg. Dat mag wel wat meer worden aangekleed.

Stemmen gaat om meer dan alleen je eigen situatie

Tot slot kom ik te spreken over de vraag van dit artikel. Op welke partij stem je het best als je een persoon met een beperking bent? Natuurlijk speelt je eigen uitgangssituatie een belangrijke rol in het bepalen wie je stem krijgt. Als jij als persoon met beperking moet rondkomen van een uitkering en veel kosten hebt vanwege je handicap/ziekte, is het niet direct logisch dat je VVD gaat stemmen.

Je stem is een individueel afwegingsproces dat door vele factoren beïnvloed wordt. Naast je uitgangssituatie zijn dat bijvoorbeeld ook de normen en waarden waar je voor staat. De zaken die je nauw aan het hart liggen. Stel dat alle politieke partijen ineens duidelijk in hun partijprogramma’s zouden vermelden dat er dingen moeten verbeteren voor de doelgroep mensen met beperking/chronische ziekte. Met concrete voorbeelden. Prima! Dan gaan die andere factoren de doorslag geven wie je stem krijgt. Ik zie het niet snel gebeuren en dus blijft het afwegen welke partij het best voor jou opkomt en ook voor de rest grotendeels op één lijn zit met jouw normen en waarden.

Wie straks ook het ministerie van Algemene Zaken mag gaan bemensen, ik hoop dat hij/zij niet alleen oog gaat hebben voor het partijprogramma maar ook breder denkt. Er kan en moet zoveel ten goede verbeterd worden in Nederland. En ja: mensen met een beperking/chronische ziekte zijn een dringend vragende partij. Hopelijk gaat de nieuwe premier daar naar handelen en blijft het niet bij eventuele mooie woorden in een partijprogramma alleen.

Foto: ministerie Algemene Zaken, Binnenhof. Copyright Johan Peters